FARKLILIKLARI YÖNETMEK
Sarı, kırmızı, mavi ve yeşil bunlar sadece bir renk adından mı ibaret? Bu renkler ne anlam ifade ediyor? Ekip kurarken bu renklerin önemi nedir? Bu renklerin ifade ettiği anlamları bilmek bize ne kazandıracak? Kişilik renkleri ve bunların ekip kurmadaki önemleri nelerdir? Evet arkadaşlar, bu yazımda Lider Gelişim Programına katıldıktan sonra aldığım eğitimler sayesinde kazandığım bir farkındalığı sizlerle paylaşacağım.
Bir ekip liderinin en önemli varlık nedeni; zaman, finans ve insan kaynağı gibi elindeki tüm kaynakları en optimum şekilde değerlendirip ekibi hedefe ulaştırmasıdır. İnsan kaynağı ise kaynakların en önemlisi olup başarının da en önemli faktörüdür. Bu yüzden her bir ekip üyesinin organizasyon içinde en doğru şekilde konumlandırılması gerekir. Kısaca liderlik sonu gelmez bir insanı tanıma yolculuğudur.
Geçmişten günümüze kadar insanları ve insanların davranışlarını anlayabilmek için çok sayıda çalışma yapılmıştır. Davranış renkleri de bunlardan birisidir ve insanları doğru şekilde değerlendirip yaşamınızda doğru noktalara konumlandırabilmemiz için bize anlamlı bir sistematik sunar. İnsanları tanımak, anlamak, davranışlarının altında yatan nedenleri tespit etmek için içe dönük – dışa dönük, duygu – düşünce ve iş – ilişki odaklı olmalarına göre değerlendirme yapılır ve bunlar da kırmızı, sarı, yeşil ve mavi olarak 4 renkle ifade edilir. Hiçbir rengin bir diğerinden üstünlüğü olmadığı gibi aslında bunlar eksik noktaları açısından birbirini tamamlayıcı niteliktedir. Şimdi bu renk gruplarını daha yakından inceleyelim.
Kırmızı = Dışa dönük + İş + Düşünce Odaklı
Mavi = İçe Dönük + İş + Düşünce Odaklı
Yeşil = İçe Dönük + Duygu + İlişki Odaklı
Sarı = Dışa Dönük + Duygu + İlişki Odaklı
Kırmızı karakter rengine sahip insanlarla başlayalım. Kırmızı karakterdeki insanlar iş odaklıdır, özgüveni yüksek görünür. Güçlü, kararlı ve sonuç odaklı insanlardır. Bağımsız hareket etmeyi severler, konuşmaları hızlı ve sonuca yöneliktir. Kimseden yardım almak istemezler, ani kararlar alabilirler, işlerine aşırı odaklıdırlar. Aşırı risk alabilirler ama detaycı olmadıkları için yanlış karar alma olasılıkları yüksektir. İletişim sorunu yaşayabilirler. Duygusal düşünme noktasında zayıftırlar, daha çok mantık ile hareket eden kişilerdir. Davranışları diğer renkler için zorba ve anlayışsız olarak nitelendirilebilir. Kötü bir günde sabırsız, açık sözlü, merhametsiz, otoriter, öfkeli ve eleştiriyi sevmeyen bir tavır sergileyebilirler.
Mavi karakter rengindeki insanlar, iş odaklı ve çok düzenli insanlardır. Rakamlara, oranlara çok fazla dikkat ederler. Her şeyleri planlı programlıdır, kurallara çok bağlıdırlar. Duygularını açıkça ortaya koymazlar, daha çok mantık ağırlıklıdırlar. Olumsuz anlarda sakin ve akıllıca davranırlar. Kolay kolay değişmek istemezler. Meraklıdırlar, araştırmayı severler. Şüpheci kişilerdir, bir olayda karar vermeden önce bütün detaylarını öğrenmeye çalışıp analiz ettikten sonra karar vermek isterler, oranlar onlar için önemlidir. Karar vermekte zorlanırlar, kurallara olan aşırı bağlılıklarından kaynaklı katı bir duruş sergileyebilirler, esprileri bile çok naiftir. Süreç odaklı ve prosedürlere bağlı insanlardır.
Yeşil karakter rengindeki insanlar, barışçıl, duygusal, uyumlu ve anaç kişilerdir. Sabırlıdırlar. İnsanlara kolay kolay hayır diyemezler. Diğer renklere göre daha duygulu ve heyecanlıdırlar. Huzur odaklıdırlar, gergin ortamları sevmezler, çatışmadan kaçarlar. Fedakâr kişileridir. Başladıkları işleri bitirme noktasında zayıftırlar, başladıkları işleri yarım bırakabilirler. İçten içe çok inatçı kişilerdir. İnsanların zor anlarında yanlarında olmak isterler ama kendi zor zamanlarında içlerine çekilmeyi tercih ederler. Çevrelerinden saygı görmeyi çok fazla önemserler. Konfor alanlarından çıkmayı sevmezler, ilişkilerde sürekli alttan kişiler onlar olur, kendilerinden çok fazla ödün verirler. Endişeli, çekingen kişilerdir. Duygusal düşünme yetileri çok gelişmiştir. Koruyucu insanlardır. Diğer insanların başarılarından gurur duyarlar.
Sarı karakter rengindeki insanlar, neşeli, moral verici, yüceltici, sosyal, dinamik, bulunduğu ortama enerji katan, cıvıl cıvıl insanlardır. Çok çabuk sıkılabilirler, konsantrasyonları hemen dağılabilir. Odağında zevk vardır, ayrıntılar üzerine çok fazla düşünmezler. Dikkatsizdirler. Neşeli ve çevresindekileri motive eden bir yapıları vardır. Otoriteyi hiç sevmezler. Ekibini kontrol etme noktasında sıkıntılar yaşayabilirler. Reddedilmekten çekinirler, çevreleri tarafından beğenilmek isterler. Popülerlik, kabul görme, sevildiğini hissetme, iletişim serbestliği ve olumlu çalışma ortamı onlar için vazgeçilmezdir.
Peki ekip kurarken bu renklerin önemi nedir? Bizler, hayatlarımızda renkler içerisinde uyuma yakalamayı hedefleriz yani bütün renklerimizi eşit seviyeye getirip dengelemeyi odağımıza alırız. Böylece ani gelişmeler karşısında ve iletişim anında kolay geçişler yapma becerisi kazanmış oluruz.
Ekip kurarken de renklerin dengesine dikkat etmek bu yüzden önemlidir çünkü renkler birbirinin tamamlayıcısıdır. Kırmızıların ani karar alan doğrucu yaklaşımını yeşillerin duyguları dengeler. Sarıların konsantrasyon eksikliğini, rahatlığını mavilerin ciddiyeti dengeler. Yeşillerin karar alamama durumunu kırmızıların kararlılığı dengeler. Mavilerin donukluğunu sarıların enerjileri dengeler. Bu 4 renk eksik noktalarında her zaman birbirini kapatır o yüzden zaten de hayatımızda gri renge ulaşmaya çalışırız.
Dengeli ekip kavramına ulaşmak için yaptığımız işi her açıdan eksiksiz yapabilmek için ekip kurmada renkler önemlidir. Bir ekip tamamen kırmızılardan oluşursa kaostan geçilmez olur, sonu düşünülmeden çok ani kararlar alınır, acımasızca giderler. Sadece yeşillerden oluşan bir ekipte ise duygusallık çok ağır basar, birbirlerini kırmamak için herkes birbirini alttan almaya çalışır, kararlar alınamaz, hatalar söylenemez. Tamamen mavilerden oluşursa esneklik ortadan kaybolur ve sadece sayılar veriler üzerinden ilerlenir, olaylara tek pencereden bakılır, olaya duygulara hitap eden kısım yoktur ortada. Sarılardan oluşan bir ekip ise sıkıldıkları anda işi bırakma potansiyelleri yüksek olur, konsantre olmakta zorlanılır, kendilerini hemen eğlenceye atma eğilimde olurlar.
Dengeli bir ekipte ise maviler analizleri ortaya koyar, ekibe disiplin düzen getirir. Kırmızılar kararları alır, inisiyatif almaktan korkmaz, olayların doğrucu alanlarını ele alır. Yeşiller insanlara bakan kısmını yani duygusal bakış açısını tamamlar. Sarılar ekibe ruh verir, motive eder, ekibin enerji kaynağı olur. Kısaca kırmızı ekibin cesareti, yeşil ekibin merhameti, sarı ekibin birlikteliği, mavi ise ekibin disiplini olur ve sonunda bir olay her açıdan değerlendirilmiş ve minimum hatada ürün ortaya konulmuş olur.
Bu yazımda renklerden ve ekip kurmada renklerin ne kadar önemli olduğundan bahsetmek istedim sizlere. Efsanevi Sun Tzu’nun ekiple doğru konumlandırma yapmanın önemini vurgulamak için belirttiği gibi “Deliğin başındaki bir kedi, 10.000 farenin çıkmasına engel olur.”
Yazımı bir teşekkür ile bitirmek istiyorum. Bana bu farkındalığı kazandıran Lider Gelişim Programına ve LİGEP kurucu lideri ve kariyer koçum olan Sayın İlker Canbulut’a bir kez daha teşekkür etmek istiyorum.